คู่มือจัดกิจกรรมรอบกองไฟ สคริปต์รอบกองไฟสำหรับวิทยากรลูกเสือมือใหม่

ผมเคยลำบากใจมากว่า จะเป็นวิทยากรลูกเสือได้อย่างไร เพราะไม่เคยผ่านการอบรมอย่างเป็นทางการ แต่เมื่อได้รับหน้าที่ก็ต้องทำให้ได้ ผมพยายามศึกษาข้อมูลจากหลายแหล่ง พบว่ามีหลายแนวทางที่แตกต่างกันไป ทำให้ยิ่งสับสน

สุดท้าย ผมจึง สรุปขั้นตอนที่เข้าใจง่าย เพื่อให้คนที่ยังไม่มีพื้นฐานสามารถนำไปใช้ได้ทันที หวังว่าคู่มือนี้จะช่วยให้วิทยากรลูกเสือมือใหม่สามารถจัดกิจกรรมรอบกองไฟได้อย่างมั่นใจ และหากมีข้อผิดพลาดประการใด ต้องขออภัยด้วยนะครับ


ขั้นตอนจัดกิจกรรมรอบกองไฟ

เตรียมความพร้อม

  • จัดสถานที่ให้เหมาะสม กองไฟอยู่กลางวง ลูกเสือนั่งล้อมรอบ
  • นัดหมายเรื่องการแสดงของแต่ละหมู่ เตรียมตัวให้พร้อม
  • แจ้งชื่อประธานและผู้ติดตามให้ลูกเสือทราบ

พิธีเปิด

  • พิธีกรกล่าวต้อนรับและสร้างบรรยากาศ
  • เชิญประธานเข้าพื้นที่
  • จุดกองไฟ (เลือกวิธีตามธีมงาน)
    • ซูลูจุดไฟ → ร้องเพลง ซูลู
    • ขอไฟศักดิ์สิทธิ์ → ร้องเพลง คืนรอบกองไฟ
    • หรือใช้ทั้งสองแบบร่วมกัน
  • ประธานกล่าวเปิดงาน
    • แสดงรหัสลูกเสือ (มือขวายื่นไปข้างหน้า 45 องศา)
    • กล่าวเปิดงานและให้ทุกคนร่วมกันร้อง “ฟู่ ฟู่ ฟู่”

กิจกรรมรอบกองไฟ

  • แห่พวงมาลัย
    • ถ้าธีม ซูลูคนป่า → ร้อง ระบำชาวไพร
    • ถ้าธีม ขอไฟศักดิ์สิทธิ์ → ร้อง กลองยาวเร้าหทัย
  • การแสดงของลูกเสือ
    • จับฉลากเลือกหมู่ที่แสดง
    • นายหมู่ทำความเคารพก่อนและหลังแสดง
    • กล่าวชมเชยและตอบรับคำชมเชย
  • กิจกรรมเสริม
    • สลับด้วยเกมสนุก ๆ หรือรำวง

ปรับบรรยากาศก่อนปิดกิจกรรม

  • ร้องเพลงช้า ๆ เพื่อปรับอารมณ์

พิธีปิด

  • ประธานกล่าวปิด และอาจเล่าเรื่องสั้นให้ข้อคิด
  • ทุกคนจับมือเป็นวงกลม ร้องเพลง สามัคคีชุมนุม
  • หมู่บริการนำสวดมนต์แผ่เมตตา และร้อง สรรเสริญพระบารมี
  • แยกย้ายกลับที่พัก

สคริปต์สำหรับวิทยากรลูกเสือ

จากลำดับขั้นตอนของพิธีการที่กล่าวมา ต่อไปนี้เป็นแนวทางสคริปต์สำหรับวิทยากรลูกเสือ ที่สามารถใช้เป็นแนวปฏิบัติในการดำเนินพิธีการอย่างเป็นระบบ เพื่อให้พิธีชุมนุมรอบกองไฟดำเนินไปด้วยความราบรื่น สร้างบรรยากาศที่ดี และเป็นไปตามระเบียบของกิจกรรมลูกเสือ

สคริปต์นี้จะครอบคลุมตั้งแต่ พิธีเปิดการชุมนุมรอบกองไฟ ซึ่งรวมถึงการแนะนำประธาน การทำความเคารพ การจุดกองไฟ และคำกล่าวเปิดของประธาน จากนั้นจะเป็น ช่วงการแสดง ที่หมู่ลูกเสือแต่ละหมู่จะได้นำเสนอความสามารถของตน โดยมีการดำเนินกิจกรรมอย่างต่อเนื่อง และปิดท้ายด้วย พิธีปิด ซึ่งรวมถึงการกล่าวสรุปของประธานและการร้องเพลงส่งท้าย

เนื้อหาของสคริปต์นี้จะเป็นแนวทางให้วิทยากรสามารถพูดได้อย่างเป็นธรรมชาติและมีลำดับขั้นตอนที่ชัดเจน เพื่อให้การชุมนุมรอบกองไฟเป็นไปด้วยความสนุกสนานและเป็นประสบการณ์ที่น่าจดจำสำหรับลูกเสือทุกคน

1. พิธีเปิดการชุมนุมรอบกองไฟ

(วิทยากรลูกเสือเดินไปยืนหน้ากองไฟ ถือไมโครโฟน มองไปยังลูกเสือเนตรนารีที่นั่งอยู่รอบกองไฟ)

วิทยากรลูกเสือ:

(หยุดเว้นจังหวะเล็กน้อย มองไปรอบกองไฟ)

วิทยากรลูกเสือ:

(รอเสียงปรบมือ)

(หยุดเล็กน้อย เปลี่ยนโทนเสียงให้เป็นทางการ)

(หยุดเล็กน้อย มองไปทางที่ประธานกำลังเดินมา)

(จากนั้น วิทยากรลูกเสือหยุดพูด และรอจนกว่าประธานจะเดินเข้ามาสู่บริเวณพิธี แล้วสั่งให้ลูกเสือ-เนตรนารีทำความเคารพ)

วิทยากรสั่ง:

ประธานเดินไปนั่งที่โซฟา

วิทยากรสั่ง

พิธีจุดไฟ ตามธีมที่กำหนด (จุดไฟโดยซูลู/จุดไฟโดยไฟศักดิ์สิทธิ์)

นักร้องร้องเพลงในพิธีรอบกองไฟ ไปจนจบ

วิทยากรลูกเสือ:

วิทยากรลูกเสือ:

(ประธานลุกขึ้นเดินไปยืนด้านหน้ากองไฟ เตรียมกล่าวเปิดงาน)

วิทยากรลูกเสือ:

ประธานเดินไปยืนหน้ากองไฟ ยกมือขวาแสดงรหัสลูกเสือ แล้วกล่าวเปิดการชุมนุมรอบกองไฟ โดยอาจใช้คำกล่าว ดังนี้

ประธานและผู้เข้าร่วมพิธีทุกคนหงายฝ่ามือขึ้นทั้งสอง ยื่นไปข้างหน้า พร้อมกับเปล่งเสียง “ฟู่” 3 ครั้ง

วิทยากรนำร้องเพลง “สยามมานุสติ”

เมื่อจบเพลง ประธานเดินกลับมานั่งที่ที่นั่งรับรอง

วิทยากรสั่ง:

(เสร็จสิ้นพิธีเปิด)

2. การแสดงรอบกองไฟ

นักร้องร้องเพลงเชิญพวงมาลัย และรำวง (ปล่อยให้การร้องเพลงเต้นรำวง ดำเนินไปตามปกติ)

ประธานจับสลากจากพุ่มสลากที่เตรียมไว้

วิทยากรลูกเสือเดินไปยืนตรงหน้าประธาน แล้วทำวันทยหัตถ์ รับสลากจากมือของประธาน แล้วนำสลากไปยื่นให้นักร้อง เพื่อร้องเพลง ตะละบุ่ม

พอนักร้องขับร้องเพลง “ตะละบุ่ม” จนจบ วิทยากรเชิญหมู่ที่ประธานจับสลากได้ออกมาทำการแสดง

วิทยากรลูกเสือ:

(หมู่ที่ได้รับเลือก ลุกขึ้นและเดินมาด้านหน้ากองไฟ ยืนเป็นแถวเรียบร้อย)

ก่อนเริ่มการแสดง
(นายหมู่ทำความเคารพประธานก่อนเริ่มแสดง)
นายหมู่: “หมู่ (ชื่อหมู่) ตรง!” (สมาชิกในหมู่ยืนตรง)
นายหมู่: “วันทยหัตถ์!” (นายหมู่ทำวันทยหัตถ์คนเดียว)
นายหมู่: “มือลง!” (นายหมู่ลดมือลง)
นายหมู่: “บัดนี้ หมู่ของข้าพเจ้าจะขอทำการแสดงในชื่อเรื่อง…(ชื่อการแสดง) ขอเชิญรับชมครับ/ค่ะ”
หมู่เริ่มทำการแสดง
(ลูกเสือในหมู่ทำการแสดงตามที่เตรียมมา)

เมื่อการแสดงจบลง
(หมู่ที่ทำการแสดงกลับมาเข้าที่ ยืนตรงเพื่อกล่าวขอบคุณ)
นายหมู่: “หมู่ (ชื่อหมู่) ตรง!” (สมาชิกในหมู่ยืนตรง)
นายหมู่: “วันทยหัตถ์!” (นายหมู่ทำวันทยหัตถ์คนเดียว)
นายหมู่: “มือลง!” (นายหมู่ลดมือลง)
นายหมู่: “ขอบคุณครับ/ค่ะ”
(หมู่กลับเข้าที่นั่ง)

วิทยากรลูกเสือ:

นายหมู่:

วิทยากรลูกเสือให้จังหวะ

ลูกเสือกล่าว

(หมู่ที่แสดงยืนตรง ทำมือขวาซ้อนมือซ้าย ยกขึ้นตั้งฉาก แล้วกล่าวขอบคุณ)

หมู่ที่แสดง:

วิทยากรลูกเสือ:

วิทยากรลูกเสือยื่นสลากให้นักร้อง เพื่อร้องเพลง ตะละบุ่ม

(ขั้นตอนดำเนินไปเช่นนี้จนกว่าการแสดงของทุกหมู่จะเสร็จสิ้น)

3. พิธีปิดการชุมนุมรอบกองไฟ

วิทยากรสั่ง:

วิทยากรลูกเสือ:

(หยุดเล็กน้อยเพื่อให้บรรยากาศซึมซับ)

วิทยากรลูกเสือ:

(วิทยากรลูกเสือถอยหลังออกมา ประธานลุกขึ้น เดินไปยืนหน้ากองไฟ)

ประธานกล่าวปิดการชุมนุมรอบกองไฟ โดยอาจใช้คำกล่าว ดังนี้

(ประธานเล่าเรื่องสั้นที่เป็นคติสอนใจ ใช้เวลาไม่เกิน 5 นาที)”

วิทยากรลูกเสือ:

วิทยากรลูกเสือ:

(หมู่บริการนำสวดมนต์แผ่เมตตา)

(ลูกเสือ-เนตรนารียืนตรง และร้องเพลง “สรรเสริญพระบารมี”)

วิทยากรลูกเสือ:

(ลูกเสือ-เนตรนารีทยอยเดินแยกย้ายกลับที่พัก หมู่บริการทำความสะอาดบริเวณกองไฟ)

บทสรุป

กิจกรรมรอบกองไฟเป็นช่วงเวลาที่สำคัญที่สุดช่วงหนึ่งของการเข้าค่ายลูกเสือ เนตรนารี เป็นกิจกรรมที่ช่วยเสริมสร้างความสามัคคี ความกล้าหาญ และการแสดงออกอย่างสร้างสรรค์ ลูกเสือจะได้ฝึกทักษะการทำงานเป็นทีม การแสดงออกทางอารมณ์ และการสร้างสรรค์กิจกรรมที่เป็นประโยชน์ ภายใต้บรรยากาศที่สนุกสนานและเป็นกันเอง นอกจากจะเป็นกิจกรรมที่ให้ความบันเทิงแล้ว ยังเป็นโอกาสให้ลูกเสือได้เรียนรู้เกี่ยวกับวินัย การเคารพซึ่งกันและกัน และการทำงานร่วมกันในหมู่คณะ

สำหรับวิทยากรลูกเสือที่ต้องรับหน้าที่ดำเนินกิจกรรมรอบกองไฟ นอกจากต้องมีความรู้เกี่ยวกับพิธีการที่ถูกต้องแล้ว ยังต้องมีศิลปะในการดำเนินกิจกรรม รู้จักการสร้างบรรยากาศ ควบคุมจังหวะของงาน และทำให้ทุกคนมีส่วนร่วมในกิจกรรมได้อย่างเหมาะสม โดยไม่ให้รู้สึกเบื่อหรือเคร่งเครียดจนเกินไป

การชุมนุมรอบกองไฟที่ดี ควรประกอบไปด้วย 3 องค์ประกอบหลัก ได้แก่ (1) พิธีการที่ถูกต้อง เช่น การต้อนรับประธาน การเปิดงาน การทำพิธีจุดกองไฟ การเสี่ยงทายพุ่มสลาก และพิธีปิด (2) การแสดงและกิจกรรมนันทนาการ ที่เปิดโอกาสให้ลูกเสือทุกคนได้มีส่วนร่วม และ (3) การจบกิจกรรมอย่างเป็นระเบียบ เพื่อให้บรรยากาศการเข้าค่ายเป็นไปอย่างสมบูรณ์แบบ

  1. สร้างบรรยากาศที่ดี
    วิทยากรต้องมีพลังงานที่ดี มีบุคลิกที่สนุกสนาน และสามารถกระตุ้นให้ลูกเสือมีส่วนร่วมได้ การเริ่มต้นด้วยคำพูดที่เร้าใจ การใช้เสียงให้เหมาะสมกับสถานการณ์ และการเลือกใช้ภาษาที่กระชับ เข้าใจง่าย จะช่วยทำให้กิจกรรมสนุกสนานและเป็นที่จดจำ
  2. ควบคุมเวลาและจังหวะของกิจกรรม
    การดำเนินกิจกรรมรอบกองไฟต้องมีลำดับขั้นตอนที่ชัดเจน ควรแบ่งเวลาให้เหมาะสมระหว่างช่วงพิธีการ ช่วงการแสดง และช่วงปิดท้าย เพื่อไม่ให้ยืดเยื้อเกินไปหรือสั้นเกินไป
  3. เลือกกิจกรรมให้เหมาะสมกับกลุ่มเป้าหมาย
    กิจกรรมที่เลือกใช้ในการชุมนุมรอบกองไฟต้องคำนึงถึงอายุและระดับของลูกเสือ อาจเลือกเพลง เกม หรือการแสดงที่เน้นการมีส่วนร่วมของทุกคน หรือใช้เพลงที่เป็นที่รู้จักกันดีเพื่อกระตุ้นให้ทุกคนมีส่วนร่วม
  4. รักษาระเบียบวินัยระหว่างกิจกรรม
    แม้จะเป็นช่วงเวลาที่เน้นความสนุกสนาน แต่การรักษาวินัยก็เป็นสิ่งสำคัญ วิทยากรต้องรู้จักวิธีควบคุมลูกเสือให้มีระเบียบวินัยในระหว่างกิจกรรม และให้เกียรติผู้ที่กำลังทำการแสดง
  5. ส่งเสริมคุณค่าของกิจกรรมลูกเสือ
    วิทยากรควรใช้โอกาสนี้เพื่อเน้นย้ำถึงคุณค่าของกิจกรรมลูกเสือ ไม่ว่าจะเป็นความสามัคคี ความเป็นผู้นำ หรือการช่วยเหลือกัน การกล่าวสรุปหลังจบกิจกรรมสามารถช่วยเชื่อมโยงประสบการณ์ที่ได้รับจากค่ำคืนนี้สู่การนำไปใช้ในชีวิตจริง

หวังว่าคู่มือฉบับนี้จะช่วยให้คุณสามารถนำกิจกรรมชุมนุมรอบกองไฟได้ง่ายขึ้น และทำให้กิจกรรมของคุณเป็นค่ำคืนที่สนุกสนาน น่าจดจำ และมีคุณค่าต่อการเรียนรู้ของลูกเสือ-เนตรนารีทุกคน

หากมีข้อแนะนำเพิ่มเติม หรือมีประสบการณ์ที่อยากแบ่งปัน สามารถติดต่อได้ที่ Facebook: ครูทีม วรวิทย์ ไชยวงศ์คต

ขอให้ค่ำคืนแห่งการชุมนุมรอบกองไฟของคุณเต็มไปด้วยเสียงหัวเราะ มิตรภาพ และความทรงจำที่ดี